ΤΡΙΗΡΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΜΕ ΠΟΛΥ ΑΓΑΠΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΝΕΛΑΟ ΖΙΩΓΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΠΑΝΤΕΛΙΟΥ

ΤΡΙΗΡΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ

Το 480 π.Χ. οι τριήρεις οδήγησαν τους Έλληνες στη νίκη κατά των Περσών στη μάχη της Σαλαμίνας. Το 1987 «χτίστηκε» ένα ακριβές αντίγραφο του πλοίου, το οποίο συνδέθηκε με όσα σηματοδότησε για την ευρωπαϊκή ιστορία εκείνη η νίκη, και καθελκύστηκε για λογαριασμό του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού.

Με τη ναυπήγηση αυτή δόθηκε οριστικό τέλος σε πολλές διαφωνίες που υπήρξαν τόσο ως προς τις πραγματικές διαστάσεις όσο και για τη λειτουργικότητα που είχε αυτός ο τύπος σκάφους κατά την αρχαιότητα. Μετά την καθέλκυση (Καλοκαίρι του 1987) και τις δοκιμές που ακολούθησαν οι επιδόσεις που ανέπτυξε η ΟΛΥΜΠΙΑΣ υπήρξαν εκπληκτικές. Κατάφερε και ανέπτυξε ταχύτηταπροσεγγίζοντας τους 10 κόμβους. Έπλευσε επί ώρες με ταχύτητα 4 κόμβων με τους μισούς κωπηλάτες εκ περιτροπής. Εκτέλεσε στροφή πλοίου 180° σε χρόνο ενός μόνο λεπτού της ώρας και με τόξο μικρότερο των 2,5 μηκών του πλοίου. Επιπλέον η εκπαίδευση των κωπηλατών στο συγχρονισμό της ερεσίας (κωπηλασίας) υπήρξε σχετικά ταχεία (δύο εβδομάδες).

Οι Κύριες διαστάσεις του σκάφους (πλοίου) είναι:

Μήκος 

§  Ολικό ή μέγιστο μήκος (Length over all) συμβολίζεται με το γράμμα L και με κάτω δείκτη ΟΑ,(ως L_OA ή LOA).

Είναι η μέγιστη απόσταση μεταξύ των καθέτων (προς τον ορίζοντα) από του ακραίου σημείου της πλώρης μέχρι του αντίστοιχου της πρύμης, εσωτερικά του περιβλήματος, όταν το σκάφος είναι ζυγοσταθμισμένο (Διαγωγή = 0).
{Οι Αγγλοσάξωνες συνηθίζουν να συμπεριλαμβάνουν και το πάχος του περιβλήματος.}
Σημ: Αν και το "ολικό μήκος" χαρακτηρίζει το μέγεθος του πλοίου, εν τούτοις δεν υπεισέρχεται στους υπολογισμούς του σκάφους. Οι Πλοιοκτήτες όμως, χρησιμοποιούν τη διάσταση αυτή για καθαρά διαφημιστικούς λόγους.

§  Μήκος μεταξύ Καθέτων (Length between perpendiculars) συμβολ. με το L με δείκτη BP, (ως L_BP ή LBP).

Είναι η απόσταση μεταξύ της "πρωραίας" και της "πρυμναίας καθέτου". "όροι - Η διάσταση αυτή λαμβάνεται σοβαρά στους υπολογισμούς του σκάφους και γι΄ αυτό θεωρείται ως "μήκος κατασκευής".

§  Μήκος εμφόρτου Ισάλου συμβολ. με L και με δείκτη WL

Είναι η απόσταση μεταξύ της πρωραίας και της ακραίας πρυμναίας καθέτου. Επειδή η διάσταση αυτή (σε μέγεθος) δεν διαφέρει και πολύ από την προηγούμενη, πολλές φορές χρησιμοποιείται αυτή αντί του μήκους μεταξύ καθέτων.

Πλάτος 

Το Πλάτος σκάφους (Breadth ή Beam) απαντάται συχνά με το διακριτικό B. Όπως και στο μήκος διακρίνονται διάφορα πλάτη, που αναφέρονται όμως στο πλατύτερο σημείο του σκάφους (κατά κανόνα στο μέσον του πλοίου). Αυτά είναι:

§  Ολικό Πλάτος (Breadth over all), συμβολίζεται με το γράμμα Β και με κάτω δείκτη ΟΑ. (B_OA)

Είναι η απόσταση μεταξύ των ακραίων σημείων της δεξιάς και αριστερής πλευράς του σκάφους συμπεριλαμβανομέων και προεξοχών.

§  Μέγιστο Πλάτος (Beam Moulded*), συμβολ. με το Β και με δείκτη Μ (B_Mή και χωρίς δείκτη.

Είναι η μεγίστη απόσταση μεταξύ των συμμετρικών σημείων του νομέως, εσωτερικά του περιβλήματος. (Μπορεί δε να βρίσκεται υπέρ, υπό ή και επί της ισάλου γραμμής θέρους).

§  Πλάτος Νομέως ή Πλάτος Νομέων (Load water line Beam), συμβολ. με το Β και με δείκτη LWL.

Είναι η απόσταση των δύο συμμετρικών σημείων του μέγιστου νομέα στην ίσαλο γραμμή θέρους εσωτερικά του περιβλήματος. Επειδή το πλάτος νομέως χρησιμεύει στους υπολογισμούς, ονομάζεται και πλάτος κατασκευής του σκάφους.

§  Εξωτερικό Πλάτος Νομέως

Είναι το προηγούμενο, Πλάτος Νομέως αυξημένο με το διπλάσιο του πάχους του περιβλήματος στην ίσαλο γραμμή θέρους.

Ύψος 

Εκτός του ύψους των εξάλων (που εξετάζεται χωριστά), διακρίνονται τρεις βασικές, καθ΄ ύψος διαστάσεις:

§  Κοίλο ή Ύψος Κατασκευής (Depth Moulded ή Depth to Main Deck ή Depth) διακριτικό D.

Είναι η απόσταση της βασικής γραμμής από την ευθεία του κυρίου καταστρώματος. Βασικά "ευθεία καταστρώματος" είναι εκείνη που ενώνει τα δύο συμμετρικά σημεία που προκύπτουν από τη τομή των επιφανειών του νομέως, της εσωτερικής όψης του περιβλήματος και επίσης της εσωτερικής όψης του καταστρώματος.

§  Βάθος Κύτους (Depth of Hold). Είναι η απόσταση του ανώτατου σημείου της καμπύλης του καταστρώματος από τη βασική γραμμή.

§  Έμφορτο Βύθισμα ή Μέσο Βύθισμα ή απλώς Βύθισμα (Draught on Summer Freeboard ή Draught Moulded ή Draught ή Draft), διακριτικό d. Είναι η απόσταση της εμφόρτου ισάλου γραμμής από τη βασική γραμμή.

§  Βύθισμα

Το βύθισμα ενός πλοίου είναι η απόσταση της εμφόρτου ισάλου γραμμής (η γραμμή όπου το πλοίο αγγίζει το νερό) από τη βασική γραμμή. Λέγεται αλλιώς έμφορτο ή μέσο βύθισμα. Μαζί με το μήκος και το πλάτος αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά ενός πλοίου που χρησιμεύουν για να διαπιστώσει κανείς αν ένα πλοίο μπορεί να προσεγγίσει σε κάποιο λιμάνι ή να διέλθει κάποιο αμφίγειο, (δίαυλο, διώρυγα ή στενά).

Το βύθισμα ενός εμπορικού πλοίου διακρίνεται γενικά σε έμφορτο (πλήρους φόρτου), έρματος ή άφορτο (κενό φορτίου), και ειδικότερα σε πρωραίο, πρυμναίο και μέσο βύθισμα, εκ των οποίων και προσδιορίζεται η συγκεκριμένη διαγωγή πλοίου ή ζυγοστάθμιση πλοίου.

§  Το βύθισμα πλοίου μετριέται σε πόδια ή μέτρα. Το βύθισμα των πολεμικών πλοίων εκτός των οπλιταγωγών, οχηματαγωγών, αρματαγωγών καιδεξαμενοπλοίων είναι πάντα σταθερό σε πλήρες φόρτου (καυσίμων και πυρομαχικών).

Διακρίσεις 

 Το εκτόπισμα διακρίνεται σε πλήρες εκτόπισμα, έμφορτο και άφορτο.

§  Πλήρες εκτόπισμα (full displacement): Καλείται το εκτόπισμα του πλοίου με πλήρες φορτίο και εφόδια (καύσιμα, νερά, τρόφιμα, έρμα και άλλα εφόδια).

§  Έμφορτο εκτόπισμα (load displacement): Καλείται το βάρος του πλοίου συν του φορτίου που φέρει.

§  Άφορτο εκτόπισμα (light displacement): Καλείται το βάρος μόνο του πλοίου, χωρίς φορτίο.

Εφαρμογή

Το πόσο βάρος φορτίου μπορεί να μεταφέρει ασφαλώς ένα πλοίο, είτε είναι βαμβάκι είτε άρματα μάχης ορίζεται από τη γραμμή φόρτωσης του πλοίου. Έτσι υφίσταται άλλη μια έννοια:χωρητικότητα εκτοπίσματος. Χωρητικότητα εκτοπίσματος (dispacement tonnage) είναι το βάρος του εκτοπιζόμενου ύδατος όταν αυτό το πλοίο βυθίζεται (εκ του φορτίου) μέχρι τη γραμμή φόρτωσης. Μετρείται σε τόνους εκτοπίσματος (dispacement tons). Ένας τόνος εκτοπίσματος (dt) ισούται με 35 κυβ. πόδες εκτοπιζόμενου θαλασσινού νερού και 36 κυβ. πόδες γλυκού νερού (ποταμών, λιμνών).

Προσοχή και πάλι, δεν θα πρέπει να συγχέεται η χωρητικότητα εκτοπίσματος που είναι βάρος με τις άλλες έννοιες της χωρητικότητας που είναι όγκος.

Ο υπολογισμός στη φόρτωση είναι πολύ σημαντικός ιδιαίτερα αν το λιμάνι φόρτωσης ή εκφόρτωσης είναι ποτάμιο, για να μη θεωρηθεί το πλοίο υπέρβαρο (παράνομο).

Σημειώσεις 

§  Το μέγεθος των πολεμικών πλοίων, των ρυμουλκών και των ναυαγοσωστικών εκφράζεται σε τόνους "εκτοπίσματος". Αυτό γίνεται και για τα επιβατηγά πλοία για λόγους καθαρά διαφημιστικούς. Σε αντίθεση προς τα φορτηγά πλοία που για το μέγεθός τους εκφράζεται η χωρητικότητα.